Fosfor w karmie dla kotów: wszystko, co musisz wiedzieć

Fosfor jest kluczowym składnikiem odżywczym niezbędnym dla zdrowia kotów. Jednak jego nadmiar, szczególnie w formie nieorganicznej, może prowadzić do uszkodzenia nerek, zarówno u zdrowych kotów, jak i u tych z przewlekłą chorobą nerek (CKD). Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje oraz praktyczne wskazówki dotyczące diety kotów:

Przeczytaj także: Jaka jest najlepsza karma dla kotów z chorobą nerek?

Kluczowe Fakty o Fosforze:

• Fosfor organiczny vs nieorganiczny:
  • Organiczny fosfor: Naturalnie występuje w mięsie i białkach, stanowiąc kluczowy składnik diety mięsożerców.
  • Nieorganiczny fosfor: Dodawany jako konserwant do żywności (np. fosforany sodu lub wapnia), ma wyższą biodostępność, co może obciążać nerki.
• Zalecane spożycie:
  • Dorosłe koty: 0,5–0,6 g/1000 kcal (według AAFCO i NRC).
  • Kocięta: Wyższe zapotrzebowanie – 1,2–1,8 g/1000 kcal.
• Stosunek wapnia do fosforu:
  • Powinien wynosić minimum 1:1, a optymalnie 1,2:1 do 2:1. Niski stosunek może zwiększać ryzyko uszkodzenia nerek.

Przeczytaj także: Kompletny przewodnik żywieniowy dla kociąt i seniorów

Dlaczego karma dla kotów zawiera fosfor?

Fosfor powszechnie występuje w produktach bogatych w białko, np. w mięsie.

Fosfor można podzielić na dwa główne typy: organiczny i nieorganiczny. Fosfor organiczny to fosfor występujący naturalnie w wielu produktach spożywczych, ale szczególnie w zbożach i produktach o wysokiej zawartości białka, takich jak mięso. Jako obligatoryjne mięsożercy, koty potrzebują wysokiej zawartości białka, a komercyjne karmy dla kotów (karma mokra i sucha) często zawierają wysokie poziomy białka.

Karma dla kotów w puszkach lub mokra karma, która ma większą zawartość mięsa, będzie naturalnie miała wyższy poziom organicznego fosforu. Surowe diety składające się głównie z produktów mięsnych i kostnych również będą miały wyższy poziom organicznego fosforu.

Nieorganiczny fosfor, przynajmniej w terminologii chemicznej, to fosfor związany z innym minerałem, takim jak wapń, sód lub magnez. Nieorganiczny fosfor jest również nazywany fosforanem ze względu na sposób, w jaki wiąże się z innymi minerałami. Fosforany są najczęściej dodawane do żywności jako środki konserwujące w celu wydłużenia okresu przydatności do spożycia i nadania jej tekstury, aby była bardziej kusząca do spożycia. Przykłady nieorganicznego fosforu obejmują monofosforan wapnia, monofosforan sodu i diwodorofosforan sodu.

Przeczytaj także: 7 najlepszych karm dla kotów klasy ludzkiej

Ile fosforu potrzebują koty?

Amerykańskie Stowarzyszenie Żywności i Leków (AAFCO) ustaliło zalecane wymagania dotyczące składników odżywczych, takich jak fosfor.

Minimalna ilość fosforu w diecie potrzebna kotom była przedmiotem wielu badań na przestrzeni lat, została ustalona przez National Research Council (NRC) i opublikowana w The Nutrient Requirements of Dogs and Cats z 2006 r. Zalecane dzienne spożycie (RDA) przez NRC stanowi podstawę, na której opracowuje się wiele diet dla zwierząt domowych.

Association of American Feed Control Officials (AAFCO) opiera swoje własne wytyczne dotyczące składników odżywczych na publikacjach NRC, chociaż AAFCO częściej udostępnia aktualizacje. Podczas gdy firmy produkujące karmę dla zwierząt nie muszą samodzielnie przestrzegać wytycznych AAFCO, wiele stanów włączyło wytyczne żywieniowe AAFCO do prawa, które pomagają regulować sposób formułowania i produkcji diet.

NRC i AAFCO wyrażają swoje zapotrzebowanie na składniki odżywcze nieco inaczej, co może być mylące, ale w obu przypadkach są one wyrażane w sposób, który pozwala na lepsze porównywanie diet. NRC wyraża składniki odżywcze jako gramy na 1000 kilokalorii energii metabolizowalnej (g/1000kcal ME).

AAFCO wyraża składniki odżywcze zarówno tak jak NRC, jak i procent suchej masy (%DM). Procent suchej masy standaryzuje porównanie diet, zakładając, że cała zawartość wilgoci została usunięta, aby można je było porównać na podstawie tzw. suchej masy.

Wytyczne NRC dotyczące podawania fosforu dorosłym kotom i kociętom są następujące:

• Dorosłe koty: Zalecane dzienne spożycie: 0,6 g/1000 kcal ME
• Minimalne spożycie: 0,4 g/1000 kcal ME
• Kocięta: Zalecane dzienne spożycie: 1,8 g/1000 kcal ME
• Minimalne spożycie: 1,2 g/1000 kcal ME

AAFCO przedstawia następujące wytyczne dotyczące podawania fosforu dorosłym kotom i kociętom:

• Dorosłe koty: Minimalne spożycie: 0,5% suchej masy 1,25 g/1000 kcal ME
• Kocięta: Minimalne zapotrzebowanie: 0,8% suchej masy 2,0g/1000kcal ME

Wymagania żywieniowe różnią się w zależności od etapu życia, aby zoptymalizować zdrowie i dobre samopoczucie. Prawdopodobnie zauważyłeś, że zalecane ilości fosforu są wyższe dla kociąt niż dla dorosłych. Wynika to z tego, że o wiele więcej fosforu jest potrzebne do rozwoju kości i tkanek u tych rosnących zwierząt. W przypadku ciężarnych królowych ilości pokarmu są podobne jak dla kociąt, ponieważ wspierają wzrost jednego lub więcej kociąt.

Nie ma konkretnych wytycznych dla starszych kotów, ponieważ ich potrzeby żywieniowe mogą się znacznie różnić. Interpretacja potrzeb żywieniowych starszych kotów również różni się dość znacznie między producentami karmy dla zwierząt.

Prawdziwe potrzeby żywieniowe każdego starszego kota zależą w dużej mierze od jego stanu zdrowia i wszelkich chorób, które wymagają zmiany diety. Na przykład zdrowy 7-letni kot, który jest uważany za „starszego”, może być tak samo zdrowy, jak wtedy, gdy miał 6 lat i był uważany za „dorosłego”. Ale 15-letni starszy kot z niewydolnością nerek, chorobą serca lub cukrzycą przedstawia zupełnie inny obraz potrzeb żywieniowych.

Być może zauważyłeś również w wytycznych, że nie ma maksymalnych poziomów fosforu, które są zalecane. I tu leży problem, o którym będziemy więcej mówić.

Przeczytaj także: Ile i jak często powinny jeść koty

Czy istnieją górne limity zawartości fosforu?

Nie ma konkretnych górnych bezpiecznych limitów fosforu w diecie, które zostałyby ściśle ustalone przez NRC, AAFCO lub FEDIAF, który jest europejskim odpowiednikiem AAFCO. Jednak publikacja NRC z 2006 r. podaje zakres oczekiwanych bezpiecznych górnych limitów, który wynosi 2,5–3,5 g/1000 kcal ME. Zakłada to odpowiedni stosunek zawartości wapnia do zawartości fosforu w diecie.

Czy dieta bogata w fosfor może zaszkodzić mojemu kotu?

Wysoki poziom fosforu w diecie wiąże się z chorobami nerek u kotów.

Chociaż fosfor jest niezbędnym minerałem, jego nadmiar może być zdecydowanie szkodliwy. Przez wiele lat wykazano, że diety bogate w białko i fosfor pogarszają stan istniejącej przewlekłej choroby nerek (CKD) u kotów. Doprowadziło to do głównego podejścia terapeutycznego polegającego na podawaniu diety o niższej zawartości fosforu i sodu w diecie z wysokiej jakości białkiem, a także neutralnym pH dla kotów z niewydolnością nerek.

CKD u kotów nie jest dobrze poznanym procesem. Początkowo badania koncentrowały się na roli białka w chorobie nerek, a niektóre diety weterynaryjne przyjęły podejście niskobiałkowe, aby spróbować zapobiec postępowi choroby nerek od wczesnych stadiów. Chociaż może być wiele różnych przyczyn leżących u podstaw, które nie mają nic wspólnego z dietą, przeprowadzono znacznie więcej badań, aby przyjrzeć się wpływowi fosforu w diecie na zdrowie nerek u zdrowych kotów w ciągu ostatnich 4-5 lat.

Przełomowe badanie opublikowane w 2018 r. zapoczątkowało dalsze badania, których celem było dokładniejsze przyjrzenie się fosforowi w diecie kotów. W opublikowanym w Journal of Feline Medicine and Surgery artykule naukowcy odkryli, że karmienie zdrowych kotów dietą o bardzo wysokiej zawartości fosforu (około 5 razy większą od zalecanej dawki NRC) powodowało, że markery uszkodzenia nerek były widoczne już po 30 dniach. Diety były świeżo przygotowane, ale w celu uzyskania wysokiego poziomu fosforu stosowano zarówno monofosforan wapnia, jak i sodu.

W tym samym roku, w którym opublikowano wyniki tego badania, na stronie petfoodindustry.com ukazał się krótki artykuł zatytułowany „Karma dla kotów o wysokiej zawartości fosforu może szkodzić nerkom”, w którym zacytowano najnowsze wyniki badania.

Od tego czasu opublikowano kilka innych badań, których celem było sprawdzenie szczegółów wpływu fosforu w diecie na nerki kota i określenie, jaki poziom fosforu powinien być niepokojący.

Kilku autorów przełomowego badania opublikowało w tym samym roku kolejne, w którym przyjrzeli się rodzajom nieorganicznych fosforanów zawartych w karmach dla kotów. Ich odkrycia potwierdziły, że nieorganiczne fosforany mają znacznie wyższą biodostępność i wchłanianie niż organiczny fosfor, a monofosforan sodu powodował większe obciążenie nerek niż monofosforan wapnia.

W British Journal of Nutrition badacze odkryli, że dieta z zawartością fosforanów nieorganicznych wynoszącą 3,6 g/1000 kcal w połączeniu z niskim stosunkiem wapnia do fosforu prowadziła do zmian w nerkach i negatywnych skutków w ciągu 4 tygodni. Co ciekawe, normalny stosunek wapnia do fosforu nie prowadził do tych zmian. Odkrycia te podkreśliły znaczenie nie tylko całkowitego poziomu fosforu w żywności lub tego, ile jest nieorganicznego w porównaniu z organicznym, ale także równowagi wapnia i fosforu w diecie.

Rok później, w 2019 r., w czasopiśmie Journal of Veterinary Internal Medicine opublikowano badanie oceniające zawartość fosforu w dostępnych na rynku karmach dla kotów. Wyniki były niepokojące: 33% z 82 przeanalizowanych diet miało zawartość fosforu przekraczającą 3,6 g/1000 kcal/ME.

Podali również następujące wnioski:

• Diety bogate w białko charakteryzowały się wyższą zawartością fosforu, przekraczającą poziomy powodujące zaburzenia czynności nerek u zdrowych kotów.
• Nie zaobserwowano korelacji pomiędzy nietradycyjnymi produktami bogatymi w białko a fosforem (produkty zawierające egzotyczne źródła białka, np. z kangura lub królika).
• Nie stwierdzono korelacji pomiędzy spożyciem samej żywności w puszkach a wysoką zawartością fosforu.
• Odwrotny stosunek wapnia do fosforu może wskazywać na większą zawartość fosforu nieorganicznego w diecie.
• Siedem diet zawierało fosfor w ilości większej niż 4,8 g/1000 kcal ME, przy czym większość stanowiły diety surowe, zawierające dużo białka i produktów pochodzenia kostnego.
• Nie stwierdzono korelacji pomiędzy ceną diety a zawartością fosforu w produktach spożywczych.

W tym samym roku, w 2019 r., badanie opublikowane w Veterinary Medicine and Science przyjrzało się dokładniej zawartości fosforu w komercyjnych mokrych karmach dla kotów. Naukowcy ocenili 35 komercyjnych mokrych karm z Europy. Wszystkie zawierały poziomy fosforu (i sodu) przekraczające minimalne wymagania określone przez FEDIAF.

Chociaż przekroczenie minimalnych wymagań w celu zapewnienia odpowiedniego spożycia fosforu jest powszechne, 5 z 12 ocenionych diet dla kotów przekraczało 3,6 g/1000 kcal fosforu, co zostało opisane w wielu z tych badań naukowych.

W 2020 r. naukowcy przyjrzeli się różnym rodzajom i ilościom fosforu w diecie na zdrowie nerek kotów, publikując swoje odkrycia w Journal of Veterinary Internal Medicine. Ich głównym wnioskiem było to, że odwrotny lub niski stosunek wapnia do fosforu w połączeniu ze stosowaniem wysoce rozpuszczalnych fosforanów nieorganicznych wiąże się z markerami uszkodzenia nerek.

Ci badacze doszli również do kilku innych ważnych wniosków:

• Nie było dowodów, które uniwersalnie łączyłyby komercyjne diety z uszkodzeniem nerek. Jednak niektóre komercyjne diety zawierają duże ilości fosforu w stosunku do zaleceń i mają niskie stosunki wapnia do fosforu.
• Zwiększenie stężenia fosforu w surowicy krwi występuje, gdy do diety dodaje się łatwo rozpuszczalne fosforany zawierające sód w ilościach równych lub większych niż 0,5 g fosforu na 1000 kcal ME.
• Jakiekolwiek powiązanie między fosforem w diecie a poziomem fosforanów w surowicy krwi jest słabe. Fosforany w surowicy stanowią tylko 1% całkowitego fosforu w organizmie, na który może mieć wpływ wchłanianie jelitowe i przemieszczanie się do i z kości i komórek.
• Dostępność biologiczna fosforu w różnych źródłach może się znacznie różnić, a stosunek wapnia do fosforu w diecie również wpływa na poziom fosforu.

Przeczytaj także: Kalkulator kalorii dla kota

Czy starsze koty powinny jeść dietę o niskiej zawartości fosforu?

Obecnie nie oceniano wpływu fosforu na starsze koty w porównaniu z młodymi dorosłymi kotami. Jednak badania, które właśnie omówiliśmy, dotyczyły wpływu wysokiego poziomu fosforu na zdrowe koty, a starszy kot, który nie ma żadnych leczonych chorób, może być tak samo zdrowy jak dorosły kot.

Najważniejsze jest, aby zdać sobie sprawę, że starsze koty są bardziej podatne na rozwój chorób przewlekłych, a wczesne wykrycie jest kluczem do lepszych wyników i długowieczności. Jeśli choroba nerek zostanie wykryta wcześnie, albo poprzez test SDMA, albo podejrzewana na podstawie niskiego ciężaru właściwego moczu, należy natychmiast podjąć wysiłki, aby karmić kota karmą o niskiej zawartości fosforu. Inne interwencje w celu wsparcia nerek obejmują utrzymanie nawodnienia poprzez zwiększone spożycie wody, takie jak zmiana z karmy suchej na mokrą dietę.

Jak sprawdzić zawartość fosforu w karmie Twojego kota

Interpretacja składników odżywczych w komercyjnych karmach dla kotów może być trudna.

Obecnie trudno jest ustalić zawartość fosforu w diecie jakiegokolwiek zwierzęcia. Jeśli spojrzysz na etykietę karmy dla zwierząt, możesz znaleźć gwarantowaną analizę, która obejmuje procent białka, tłuszczu i węglowodanów. Znajdziesz tam również listę składników. Jednak w przeciwieństwie do etykiet żywności dla ludzi, nie ma pełnego podziału procentowego lub ilościowego witamin, minerałów i innych składników.

Jednak jest to prawdopodobnie w trakcie zmiany. Zgodnie z artykułem z listopada 2022 r. napisanym przez Tufts University Cumming’s School of Veterinary Medicine Clinical Nutrition Service, AAFCO proponuje drastyczne zmiany na etykietach karmy dla zwierząt. Sekcja „Guaranteed Analysis” na etykiecie zostanie zastąpiona sekcją „Pet Nutrition Facts”, która będzie zawierać podane ilości poszczególnych składników. Oczekuje się, że zmiany te zaczną być widoczne w 2023 lub 2024 r.

Ale nawet przy tych zmianach określenie poziomów fosforu lub stosunku wapnia do fosforu w domu nadal byłoby trudne. Wiemy, że fosfor nieorganiczny jest bardziej powiązany z chorobą nerek. Ale chociaż podjęto wstępne próby, obecnie nie istnieje żadna wiarygodna metoda rozróżniania fosforu organicznego i nieorganicznego w analizie karmy dla zwierząt domowych.

Ponadto etykiety składników często wymieniają minimalne ilości składników odżywczych, aby zapobiec niedoborom. Jednak maksymalne ilości są rzadziej uwzględniane i dopóki bezpieczne maksymalne ilości fosforu nie zostaną ściśle ustalone, właściciele zwierząt nie będą mieli pojęcia, jaki jest rzeczywisty poziom fosforu w diecie.

Jedynym wyjątkiem są diety weterynaryjne na receptę z formułą dla zwierząt z chorobą nerek. Te diety nerkowe muszą być formułowane tak, aby miały ograniczoną maksymalną ilość fosforu (i minimalny poziom wapnia), a te minimalne i maksymalne procenty znajdziesz w sekcji Gwarantowana analiza tych diet.

Przeczytaj także: Najlepsze domowe przepisy na karmę dla kotów na chorobę nerek

Jak wybrać dietę dla kota?

Potrzeby żywieniowe Twojego kota będą się różnić w zależności od etapu jego życia i stanu zdrowia.

Nie ma tylko jednego rodzaju diety lub marki żywności, których można unikać. Badania wykazały, że istnieje wysoki stopień zmienności między rodzajami diet, jeśli chodzi o poziom fosforu.

Większość fosforu jest ważna i potrzebna organizmowi, jednak badania wykazały, że fosforany nieorganiczne, a zwłaszcza sole fosforanowe, takie jak fosforan monosodowy, częściej powodują uszkodzenia nerek.

Możesz sprawdzić na liście składników na etykiecie żywności, czy zawiera fosforan sodu. Podczas gdy badania wykazały bezpieczne poziomy, można rozważyć unikanie soli sodowych na rzecz soli wapniowych.

Surowe diety mogą nie być odpowiedzią, biorąc pod uwagę wysoki poziom fosforu z mięsa i kości. Są to źródła organiczne, ale wysokie poziomy organicznych źródeł fosforu nie zostały w pełni ocenione. Diety gotowane w domu również nie są rozwiązaniem. Badanie z 2019 r. opublikowane w Journal of the Veterinary Medical Association wykazało, że z 114 ocenionych przepisów na domowe diety dla kotów, żaden z nich nie spełniał w pełni zalecanych przez NRC dziennych dawek.

Jednak świeżo przygotowane diety z dostawą do domu mogą być obiecujące. Diety od firm takich jak Koci Catering, Rawolution, BARF.pl i Genus dostarczają świeżych składników, które są zrównoważone pod względem odżywczym, ale zawierają niewiele, jeśli w ogóle, konserwantów.

Można również rozważyć konsultację z dyplomowanym dietetykiem weterynaryjnym, aby mieć pewność, że domowa dieta jest zbilansowana pod względem odżywczym.

Przeczytaj także: Jak zastosować dietę u kota?

Wniosek

Chociaż jest to niezbędny składnik odżywczy wymagany przez organizm, fosfor może być szkodliwy, jeśli w diecie jest go za dużo. Stwierdzono, że ilości fosforu przekraczające 3,6 g/1000 kcal ME powodują uszkodzenie nerek, w połączeniu z dietami zawierającymi wysokie poziomy fosforanów sodu i niskie stosunki wapnia do fosforu.

Ostatnie badania z ostatnich kilku lat wykazały, że istnieje wiele komercyjnych diet, które mają poziom fosforu przekraczający 3,6 g/1000 kcal ME. Podczas gdy może być wiele przyczyn leżących u podłoża chorób nerek u kotów, wysoka zawartość fosforu w diecie, fosforany sodu i niski stosunek wapnia do fosforu mogą przyczyniać się do rozwoju chorób nerek u niektórych kotów.

Chociaż tych cech nie można przypisać żadnemu konkretnemu rodzajowi diety ani marce żywności, diety można ostrożnie dobierać w domu na podstawie obecności konserwantów na bazie fosforanu sodu. Ważne jest również, aby pamiętać, że te same obawy mogą również wystąpić w domowych dietach, chociaż potrzeba więcej badań, aby przyjrzeć się skutkom dużych ilości organicznego fosforu w diecie.

Obecność dużej zawartości fosforu w karmach dla zwierząt domowych i jej wpływ na funkcjonowanie nerek u kotów nadal stanowią przedmiot badań. Wyniki tych badań prowadzą do wezwań do reformy komercyjnych diet, aby ściślej przestrzegać zalecanych norm fosforu i odpowiednich proporcji wapnia do fosforu.

Najlepszym krokiem wydaje się być ustalenie przez NRC, AAFCO i FEDIAF bezpiecznego górnego limitu fosforu w diecie, a także bardziej rygorystycznych wytycznych dotyczących stosunku wapnia do fosforu w żywności komercyjnej. Jednak apel AAFCO o bardziej przejrzyste etykietowanie żywności w dietach dla zwierząt domowych, który ma zostać przedstawiony już w latach 2023–2024, może być pierwszym krokiem, który pomoże właścicielom zwierząt domowych w wyborze diet, a weterynarzom doradzić, co podawać, aby zapewnić najlepsze zdrowie i bezpieczeństwo ich pacjentom.

Przeczytaj także: 10 najniebezpieczniejszych chorób u kotów