Nov 28, 2024 
Pyrantel to powszechnie stosowany środek odrobaczający, wykorzystywany u kotów przede wszystkim w zwalczaniu glist i nicieni. Wśród popularnych preparatów zawierających tę substancję aktywną znajdują się Strongid i Nemex. W poniższym artykule wyjaśniamy, na czym polega mechanizm działania pyrantelu, w jakich sytuacjach jest najczęściej stosowany w weterynarii, na jakie potencjalne skutki uboczne należy zwrócić uwagę, a także odpowiadamy na najczęściej pojawiające się pytania.
Pyrantel dla kotów – podstawowe informacje
O stosowaniu pyrantelu u kotów
Pyrantel pamoate to związek z grupy pirymidyn, stosowany jako środek przeciwpasożytniczy, głównie w zwalczaniu glistnicy – choroby wywoływanej przez różne gatunki robaków, takie jak glista kocia (Toxocara cati) czy nicienie (Ancylostoma tubaeforme, Ancylostoma braziliense). Te ostatnie to niewielkie pasożyty, które również zaliczane są do grupy glist.
Pyrantel charakteryzuje się wysoką skutecznością w zwalczaniu glist u kotów, jednak jego zakres działania jest dość ograniczony. Nie jest to środek o szerokim spektrum, ponieważ nie wykazuje skuteczności wobec innych pasożytów, takich jak włosogłówki, kokcydia, Giardia czy Toxoplasma.
Jedną z zalet pyrantelu jest jego minimalny wpływ na organizm zwierzęcia. Substancja ta jest słabo wchłaniana z przewodu pokarmowego, co sprawia, że działa niemal wyłącznie miejscowo – w jelitach. Dzięki temu jest idealnym rozwiązaniem w leczeniu pasożytów układu pokarmowego, ale nie sprawdza się w przypadku innych rodzajów inwazji pasożytniczych czy chorób ogólnoustrojowych.
Jakie korzyści daje kotom pyrantel
Koty zarażają się nicieniami po połknięciu ich larw, zwykle wskutek dotknięcia skażonej powierzchni. Nicienie mogą wniknąć do ich organizmu przez skórę lub drogą pokarmową, po zlizaniu z ciała.
Pyrantel najczęściej stosuje się jako środek odrobaczający w przypadku wykrycia glist lub nicieni w próbce kału kota. Jest również powszechnie wykorzystywany u młodych kociąt jako profilaktyczny środek przeciwko glistom. W takim przypadku podaje się go co 2–3 tygodnie, aż kocię osiągnie wiek co najmniej 12 tygodni.
Jak już wspomniano, pyrantel skutecznie zwalcza nicienie u kotów, w tym Toxocara cati, a także mniej powszechne u tych zwierząt pasożyty, takie jak Toxascaris leonina, które częściej występują u psów. Jego działanie obejmuje również nicienie z rodzaju Ancylostoma, w tym Ancylostoma tubaeforme i Ancylostoma braziliense u kotów, a także Ancylostoma caninum i Uncinaria stenocephala u psów, choć te ostatnie, choć rzadziej, atakują i koty.
Innym środkiem odrobaczającym, który weterynarze mogą stosować u kotów (często w ramach zastosowania niezgodnego z pierwotnym przeznaczeniem), jest fenbendazol. Wykazuje on skuteczność zarówno w zwalczaniu glist, jak i nicieni. Jeśli masz dodatkowe pytania dotyczące środków odrobaczających lub rodzajów pasożytów, które można nimi leczyć, więcej informacji znajdziesz w dalszej części artykułu.
Skutki uboczne stosowania pyrantelu dla kotów
Reakcje niepożądane na pyrantel zdarzają się rzadko, ale niektóre koty po obumarciu robaków mogą cierpieć na dolegliwości żołądkowe.
Na szczęście pyrantel jest zazwyczaj bardzo dobrze tolerowany przez koty, a reakcje niepożądane po terapii z jego użyciem występują niezwykle rzadko. U zwierząt z intensywną inwazją glist lub tęgoryjców mogą pojawić się wymioty, biegunka, ból brzucha lub tymczasowy brak apetytu. Objawy te nie są jednak spowodowane lekiem – wynikają z obumierania pasożytów i konieczności wydalenia ich z organizmu.
Ponieważ pyrantel słabo wchłania się z przewodu pokarmowego i działa głównie miejscowo – na pasożyty bytujące w jelitach – to ogólnoustrojowe skutki uboczne powoduje niezwykle rzadko. Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych wzrasta, jeśli lek zostanie podany w nieprawidłowej dawce, przy czym objawów toksyczności nie wywołują nawet dawki siedmiokrotnie wyższe od zalecanej.
W ciężkich przypadkach przedawkowania mogą jednak wystąpić niepokojące objawy, takie jak przyspieszony oddech, nadmierne pocenie się (u kotów widoczne głównie na poduszkach łap) czy trudności w poruszaniu się (ataksja).
Interakcje pyrantelu z innymi lekami są rzadkie, co czyni go bezpiecznym w połączeniu z większością powszechnie stosowanych preparatów. Należy jednak unikać jednoczesnego podawania go z niektórymi środkami odrobaczającymi, takimi jak lewamizol, morantel czy piperazyna. Ostrożność zaleca się również w przypadku stosowania organofosforanów – popularnej klasy insektycydów domowych, które same w sobie mogą być toksyczne dla zwierząt, a w połączeniu z pyrantelem mogą nasilać niepożądane efekty.
Jeśli przypuszczasz, że u twojego kota mogły wystąpić skutki uboczne stosowania pyrantelu lub jeśli podejrzewasz jego przedawkowanie, natychmiast skontaktuj się z lekarzem weterynarii. Możesz też spróbować zasięgnąć pomocy w lokalnym ośrodku informacji toksykologicznej.
Dawkowanie pyrantelu u kotów
Pyrantel jest zwykle stosowany w postaci płynnej i przyjmowany doustnie.
Jako samodzielny środek pyrantel najczęściej stosuje się w postaci płynnej, ponieważ ułatwia to dokładne dawkowanie, zwłaszcza w przypadku bardzo młodych i rosnących kociąt.
Chociaż pyrantel jest zatwierdzony przez FDA dla psów, nie jest zatwierdzony dla kotów. Uważa się jednak, że jest równie bezpieczny i odpowiedni do stosowania u kotów, jak i u psów.
Pyrantel w wielu formach można kupić bez recepty. W przypadku 50 miligramów/mililitrów płynu, powszechną regułą jest dawkowanie 1 mililitra na 10 funtów masy ciała. Zasadniczo, biorąc masę ciała w funtach i dzieląc przez 10, otrzymasz dawkę w mililitrach. Na przykład kociak o wadze 2 funtów otrzymałby 0,2 mililitra.
Ta dawka praktyczna odpowiada dawce 10 miligramów/kilogram. Jest to najczęstsza dawka stosowana u kociąt. Kocięta mogą otrzymywać dawkę już w wieku 2–3 tygodni, a dawkę należy podawać co dwa–trzy tygodnie, aż do ukończenia przez nie co najmniej 12 tygodni.
Próbki kału nie zawsze dają pełny obraz stopnia zarażenia pasożytami, dlatego odrobaczanie kociąt należy kontynuować do 12. tygodnia życia, nawet jeśli próbka kału pobrana w 8. tygodniu życia nie wykaże obecności jaj pasożytów.
U dorosłych kotów częściej zaleca się wyższe dawki 20 miligramów/kilogram. Podczas gdy pojedyncza dawka może być skuteczna, autor często zaleca drugą dawkę około trzech tygodni później.
Można również stosować tabletki pyrantelu, jednak należy je rozdrobnić, aby uzyskać odpowiednią dawkę.
Pyrantel występuje również w różnych produktach, które łączą go z innymi lekami odrobaczającymi. Przykładem jest Drontal (pyrantel w połączeniu z prazikwantelem), który jest zatwierdzony przez EMA do stosowania u kotów i kociąt w wieku co najmniej 8 tygodni i ważących ponad 1 kg.
Chociaż większość produktów zawierających pyrantel lub pyrantel z innymi substancjami jest dostępna bez recepty, w niektórych sklepach, zwłaszcza aptekach internetowych, może być wymagana recepta od lekarza weterynarii.
Wnioski
Pyrantel jest bardzo powszechnie stosowanym środkiem odrobaczającym, który leczy infekcje glisty i nicieni u kotów i kociąt. Ma wysoki margines bezpieczeństwa i jest niedrogi, ale nie zwalcza pasożytów kompleksowo.
Zastrzeżenie dotyczące dawkowania leków:
Dawkowanie podajemy wyłącznie dla leków zatwierdzonych do stosowania u kotów przez Europejską Agencję Leków, kierując się ich wytycznymi na etykiecie. W przypadku leków stosowanych niezgodnie z przeznaczeniem udzielamy jedynie wytycznych dotyczących bezpieczeństwa. Odpowiednie dawkowanie leków w przypadku stosowania ich niezgodnie z przeznaczeniem może wskazać wyłącznie lekarz weterynarii.
W celu ustalenia, czy konkretny lek jest odpowiedni dla twojego kota, zalecamy konsultację z lekarzem weterynarii. Samodzielne zmiany dawki mogą wiązać się z ryzykiem dla zdrowia zwierzęcia. Nie zalecamy stosowania leków przeznaczonych dla ludzi u zwierząt domowych bez konsultacji z lekarzem weterynarii.
