Nov 28, 2024 
Czy Twój kot drapie się bardziej niż zwykle? A może jego sierść straciła blask i zaczęła wypadać? Możliwe, że masz w domu alergika! Alergie u kotów to jedna z najczęstszych przyczyn problemów skórnych i mogą być naprawdę uciążliwe – zarówno dla kota, jak i dla jego opiekuna. Na szczęście można je skutecznie diagnozować i leczyć.
Czym są alergie u kotów?
Alergie to nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna na nieszkodliwy bodziec. Kiedy organizm kota styka się z alergenem przez skórę lub po jego wdychaniu, rozpoczyna się reakcja łańcuchowa, która jest nieproporcjonalna do zagrożenia, w jakim znajduje się kot — reakcja nadwrażliwości.
Komórki strażnicze układu odpornościowego wysyłają sygnały komórkowe, które powodują swędzenie, obrzęk i zaczerwienienie.
Koty zazwyczaj nie rodzą się z alergiami – rozwijają się one wraz z wiekiem kota. U kotów diagnozuje się je zazwyczaj między szóstym miesiącem a trzecim rokiem życia, ale ponieważ diagnoza jest często trudna, u kotów diagnozowano je nawet w wieku 14 lat!
Najczęstsze alergeny u kotów
Najczęstszą alergią u kotów jest reakcja na ślinę pcheł, nazywana „alergią na pchły” lub „pchlim zapaleniem skóry” (FAD – flea allergic dermatitis). Uważa się, że pchle alergie odpowiadają za około jedną trzecią problemów skórnych u kotów. Niektóre koty są tak wrażliwe, że mogą reagować nawet wtedy, gdy pcheł nie widać gołym okiem.
Choć znacznie rzadziej, koty mogą mieć również reakcje nadwrażliwości na ukąszenia komarów i innych owadów. Jednak alergie na ślinę pcheł są zdecydowanie najczęstsze.
Alergie środowiskowe
Drugą najczęstszą kategorią alergii u kotów są alergie środowiskowe. U psów określa się je jako „atopowe zapalenie skóry” (atopowe dermatitis), ale u kotów używa się terminu „nadwrażliwość skórna niezwiązana z pokarmem ani pchłami” (non-food, non-flea hypersensitivity dermatitis).
Alergeny mogą pochodzić z różnych źródeł: pyłki roślin, środki czystości, chwasty, drzewa, roztocza kurzu domowego, sierść innych zwierząt, a nawet dym papierosowy mogą powodować reakcje nadwrażliwości u kota.
Alergie pokarmowe
Alergie pokarmowe odpowiadają za około 1-5% przypadków chorób skórnych u kotów. Rozwijają się stopniowo – kot może przez całe życie jeść karmę na bazie kurczaka i dopiero po latach rozwinąć alergię na ten składnik.
Najczęściej uczulające składniki w kociej diecie to wołowina, kurczak i ryby – czyli produkty powszechnie występujące w karmach dla kotów.
Objawy alergii u kotów
U kotów cierpiących na alergie najczęściej występują objawy podrażnienia skóry, strupy, swędzenie i nadmierna pielęgnacja.
Koty z alergiami często rozwijają specyficzną reakcję skórną zwaną miliarnym zapaleniem skóry. Objawia się ono setkami drobnych, przypominających wysypkę strupków, które najczęściej pojawiają się wzdłuż grzbietu i na szyi.
Swędzenie to kolejny kluczowy objaw – kot może drapać się łapami, intensywnie się wylizywać, a nadmierna pielęgnacja swędzącej skóry może prowadzić do łysienia na niektórych obszarach. Niektóre koty mają również większą skłonność do infekcji uszu.
Koty uczulone na alergeny unoszące się w powietrzu, takie jak pyłki, mogą wykazywać dodatkowe objawy, m.in.: łzawienie oczu, swędzenie oczu, kichanie, a nawet kaszel czy przyspieszony oddech.
W przypadku alergii pokarmowych mogą pojawić się także objawy ze strony układu pokarmowego, np. biegunka, nadmierne gazy oraz sporadyczne wymioty
Jak diagnozować alergie u kotów?
Diagnoza alergii u kotów w teorii jest prosta, ale w praktyce może zająć sporo czasu. Ponieważ najczęstszą alergią u kotów jest alergia na pchły, pierwszym krokiem jest wykluczenie tej przyczyny.
W tym celu konieczne jest stosowanie przeciwpchelnego preparatu o recepturowej sile działania u wszystkich zwierząt domowych przez co najmniej 12 tygodni, bez żadnych przerw. Tylko w ten sposób można skutecznie przerwać cykl rozwojowy pcheł. Jeśli w tym czasie objawy kota ustąpią, można podejrzewać alergię na pchły – chociaż nie daje to jeszcze jednoznacznej diagnozy, gdyż poprawa mogła nastąpić z innego powodu.
Jeśli mimo skutecznej ochrony przed pchłami objawy nie ustępują, kolejnym krokiem jest wykluczenie alergii pokarmowej. W tym celu konieczne jest przeprowadzenie diety eliminacyjnej.
Dieta eliminacyjna powinna opierać się na specjalistycznej karmie hydrozolizowanej lub diecie opartej na nowym (nietypowym dla kota) źródle białka. Przez osiem tygodni kot musi otrzymywać wyłącznie tę dietę – nie może podjadać niczego innego, co często oznacza konieczność ograniczenia jego wychodzenia na zewnątrz, aby nie zjadał przypadkowych pokarmów u sąsiadów.
Jeśli po tym okresie objawy ustąpią, bardzo prawdopodobne jest, że przyczyną była alergia pokarmowa. Aby to potwierdzić, można spróbować podać kotu niewielką ilość starej diety i obserwować, czy objawy powrócą.
Jeżeli zarówno alergia na pchły, jak i alergia pokarmowa zostaną wykluczone, można założyć, że kot cierpi na nadwrażliwość środowiskową (Non-Flea, Non-Food-Induced Hypersensitivity Dermatitis – NFNFIHD).
W celu dokładniejszego określenia, na co konkretnie reaguje organizm kota, można wykonać badania krwi lub testy skórne, polegające na podskórnym podawaniu potencjalnych alergenów i obserwacji reakcji organizmu.
W niektórych przypadkach konieczne jest skierowanie kota do specjalisty dermatologa weterynaryjnego, zwłaszcza jeśli klinika nie dysponuje odpowiednim sprzętem do testów skórnych lub jeśli przypadek kota jest szczególnie trudny do diagnozy.
Leczenie alergii u kotów
Leczenie alergii u kotów różni się w zależności od rodzaju alergenów, na które Twój kot jest wrażliwy.
Leczenie alergii u kotów zwykle wymaga zastosowania kilku metod jednocześnie. Pierwszym krokiem jest unikanie alergenów, czyli ograniczenie kontaktu kota z czynnikami, które mogą wywoływać reakcje alergiczne. W przypadku alergii środowiskowej warto trzymać kota w domu z zamkniętymi oknami w dni o wysokim stężeniu pyłków, dbać o brak pleśni w mieszkaniu i stosować hipoalergiczną pościel. Dobrze jest także wybierać żwirek bezpyłowy, który nie podrażnia dróg oddechowych kota.
Zmiana diety może przynieść korzyści nawet wtedy, gdy alergia kota nie jest związana z pokarmem. Karma bogata w kwasy tłuszczowe może pomóc wzmocnić barierę skórną, co ogranicza przenikanie alergenów i minimalizuje reakcje alergiczne.
Niezależnie od rodzaju alergii, bardzo ważne jest regularne stosowanie ochrony przeciwpchelnej. Nawet jeśli kot nie jest uczulony na pchły, ich ukąszenia mogą nasilać świąd i powodować zaostrzenie objawów. Warto skonsultować się z weterynarzem w celu dobrania odpowiedniego preparatu przeciwpchelnego.
W niektórych przypadkach konieczne jest także zastosowanie leków, które zmniejszają nadreaktywność układu odpornościowego. Mogą to być kortykosteroidy, leki przeciwhistaminowe lub cyklosporyna. W zależności od potrzeb kota, leki mogą być podawane w formie zastrzyków (tzw. odczulanie) lub tabletek do stosowania w domu.
Podsumowanie
Alergie są częstą przyczyną chorób skóry u kotów, jednak w większości przypadków można je skutecznie kontrolować za pomocą odpowiedniego leczenia przeciwpchelnego. W sytuacjach, gdy problem nie ustępuje, kluczowe jest postawienie właściwej diagnozy i wdrożenie leczenia pod okiem weterynarza. Dzięki temu można znacznie złagodzić objawy alergii i poprawić komfort życia kota.
