Nov 28, 2024 
Koronawirus (SARS-CoV-2), który wywołał globalną pandemię COVID-19, wzbudził liczne pytania wśród właścicieli kotów. Czy nasze mruczki mogą się zarazić? Czy mogą przenosić wirusa na ludzi? A może COVID-19 nie stanowi dla nich zagrożenia?
W tym artykule przyjrzymy się temu, co nauka mówi o koronawirusie u kotów, oraz jakie kroki powinieneś podjąć, jeśli podejrzewasz, że Twój pupil może być zarażony..
Historia kotów i koronawirusem
Sytuacja związana z koronawirusami u kotów była skomplikowana jeszcze przed globalną pandemią, a teraz stała się jeszcze bardziej złożona. Najbardziej znanym aspektem tego zagadnienia jest kocie zakaźne zapalenie otrzewnej (FIP), które wywołuje koronawirus kotów (FCoV). Jest to jedna z najczęstszych i najpoważniejszych chorób zakaźnych u kotów domowych.
Problem zaczyna się od jelitowego koronawirusa kotów, znanego jako Feline Enteric Coronavirus (FeCV). Występuje on u 80-90% kotów żyjących w domach z wieloma kotami oraz w hodowlach. Wirus namnaża się i rozprzestrzenia na dużą skalę, zakażając koty w wieku od kilku tygodni do kilku lat. Większość tych zakażeń przebiega łagodnie lub całkowicie bezobjawowo, czasem jedynie z łagodną biegunką.
Wirus jest wydalany wraz z kałem i łatwo rozprzestrzenia się między kotami, szczególnie poprzez korzystanie z tych samych kuwet. Może przetrwać w środowisku nawet do siedmiu tygodni. Młode koty w nowych domach często zakażają się doustnie, głównie poprzez kontakt z zanieczyszczonym żwirkiem. Bezpośrednie przenoszenie wirusa z kota na kota zdarza się jednak rzadko.
Po zakażeniu FeCV wirusa można wykryć w przewodzie pokarmowym oraz we krwi przez krótki czas, a następnie może być on wydalany z kałem przez tygodnie, miesiące, a w niektórych przypadkach nawet przez całe życie. Jednak u niewielkiego odsetka zakażonych kotów wirus mutuje do bardziej zjadliwej formy, znanej jako wirus FIPV, wywołujący kocie zakaźne zapalenie otrzewnej (FIP).
Rozwój FIP to skomplikowany proces, w którym kluczową rolę odgrywa odpowiedź immunologiczna organizmu i specyficzne interakcje makrofagów z patogenem. Do objawów choroby należą utrata masy ciała, powiększony brzuch i inne symptomy. Wybitni badacze weterynaryjni, tacy jak Niels Pedersen i Diane Addie, przeprowadzili szczegółowe badania nad patogenezą tej choroby.
Więcej informacji na temat FIP, w tym metod diagnostycznych (np. biopsja zmian ziarniniakowych) oraz dostępnych opcji leczenia tej często śmiertelnej choroby, można znaleźć w osobnym artykule na tej stronie.
Nowy koronawirus powiązany z pandemią (SARS-CoV-2) to zupełnie inny wirus, który oddziałuje na koty w inny sposób niż FeCV. W dalszej części artykułu omówione zostaną właśnie te zagadnienia.
Dla uproszczenia, w dalszej części tekstu koronawirus SARS-CoV-2 będzie określany po prostu jako COVID-19.
Czy koty mogą zarazić się COVID-19?
Chociaż nie udokumentowano przypadków przeniesienia wirusa z kotów na ludzi, badania wykazały, że koty mogą zostać zakażone wirusem COVID-19 i przekazywać go innym kotom. Jedno z badań przeprowadzonych w Wuhan wykazało obecność wirusa lub przeciwciał wskazujących na wcześniejsze zakażenie u wielu kotów w badanym rejonie. Co więcej, największe obciążenie wirusem stwierdzono u kotów mieszkających w gospodarstwach domowych z osobami zakażonymi.
Wyniki sugerują, że zdrowe koty zarażają się COVID-19 głównie od zakażonych ludzi, a nie od innych kotów, choć taki scenariusz również pozostaje możliwy.
Podstawą naukowego wyjaśnienia tego zjawiska jest sposób, w jaki wirus wnika do komórek. SARS-CoV-2 wiąże się z receptorami konwertazy angiotensyny 2 (ACE2) u ludzi, co jest kluczowym elementem procesu infekcji. Uważa się, że wirus może w podobny sposób wiązać się z receptorami ACE2 u kotów, co pozwala mu na wniknięcie do ich komórek.
Objawy COVID-19 u kotów
Kaszel kota nie zawsze wymaga wizyty u weterynarza, ale w niektórych przypadkach wizyta u weterynarza może być równa. Weterynarz może pomóc Ci zidentyfikować przyczynę kaszlu u kota.
Dotychczas tylko nieliczne koty w rzeczywistych warunkach (czyli poza laboratorium) zachorowały na COVID-19. W jednym przypadku w Belgii kot wykazywał łagodne objawy ze strony układu pokarmowego i oddechowego, ale całkowicie wyzdrowiał w ciągu dziesięciu dni.
Dwa koty z Nowego Jorku, które zostały zakażone, miały łagodne objawy oddechowe i również szybko wróciły do zdrowia. W innych odnotowanych przypadkach koty wykazywały osowiałość, łagodne objawy oddechowe lub trawienne, takie jak kichanie, kaszel, wypływ z oczu, wymioty oraz utrata apetytu.
Ponadto w Wielkiej Brytanii u niewielkiej grupy (poniżej trzydziestu) psów i kotów stwierdzono objawy zapalenia mięśnia sercowego 3–6 tygodni po tym, jak ich właściciele zachorowali na COVID-19 i uzyskali pozytywny wynik testu PCR.
Z kolei koty zakażone eksperymentalnie w warunkach laboratoryjnych nie wykazywały żadnych objawów choroby.
Nie można wykluczyć, że wiele innych kotów mogło zostać zakażonych bezobjawowo, zwłaszcza jeśli miały bliski kontakt z osobami chorymi na COVID-19. Jednak brak jest dowodów na to, że tak się faktycznie dzieje. Co więcej, nie ma żadnych przesłanek sugerujących, że koty mogłyby przenosić wirusa na ludzi – obecnie uznaje się, że takie ryzyko jest znikome.
Objawy kliniczne COVID-19 u kotów
Większość kotów zakażonych COVID-19 wykazuje łagodne objawy, które mogą obejmować zarówno symptomy żołądkowo-jelitowe (wymioty, biegunka), jak i oddechowe (kichanie, kaszel, wypływ z oczu). Dodatkowo mogą wystąpić apatia i brak apetytu. Do tej pory wszystkie znane przypadki zakończyły się pełnym wyzdrowieniem.
W niedawno opisanej grupie kotów i psów w Wielkiej Brytanii, u których zdiagnozowano zapalenie mięśnia sercowegopowiązane z COVID-19, zaobserwowano objawy takie jak apatia, brak apetytu, omdlenia oraz przyspieszony lub utrudniony oddech.
Prawdziwa częstość występowania COVID-19 u kotów pozostaje nieznana, głównie dlatego, że wiele zakażonych zwierząt nie wykazuje żadnych objawów. Ponadto, ponieważ ryzyko przenoszenia wirusa z kota na człowieka jest uznawane za bardzo niskie, temat ten nie wzbudził dużego zainteresowania w badaniach naukowych.
Czy istnieje leczenie COVID-19 u kotów?
Bardzo prosty, że Twój lekarz weterynaryjny wykonuje rutynowe badania krwi, w tym standardowy zestaw testów diagnostycznych i profili biochemicznych.
Jeśli u kota podejrzewa się COVID-19, lekarz weterynarii prawdopodobnie zastosuje standardową procedurę diagnostyczną.
1. Szczegółowy wywiad
Weterynarz przeprowadzi dokładny wywiad dotyczący stanu zdrowia kota, uwzględniając historię przypadków COVID-19 wśród domowników. Informacje te pomogą ocenić potencjalne ryzyko zakażenia.
2. Badanie fizykalne
Lekarz weterynarii dokładnie zbada kota, szukając objawów COVID-19 opisanych wcześniej. Przeprowadzi osłuchiwanie klatki piersiowej za pomocą stetoskopu, aby ocenić pracę płuc oraz serca.
3. Podstawowe badania krwi
W ramach standardowej diagnostyki weterynarz może zlecić rutynowe badania krwi, obejmujące morfologię oraz profil biochemiczny. Ich celem jest wykluczenie innych przyczyn występujących objawów.
4. Specjalistyczne testy na obecność wirusa
Jeśli istnieje podejrzenie zakażenia COVID-19, mogą zostać wykonane dwa kluczowe testy:
- RT-PCR – Test reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR) wykrywający materiał genetyczny wirusa. Pobiera się próbkę z jamy ustnej lub odbytu (w zależności od objawów kota). Wynik pozytywny potwierdza obecność wirusa w organizmie.
- Serologia – Badanie krwi w celu wykrycia przeciwciał specyficznych dla koronawirusa. Pozytywny wynik wskazuje, że układ odpornościowy kota zareagował na kontakt z wirusem, wytwarzając przeciwciała.
5. Inne badania
Leczenie COVID-19 u kotów
COVID-19 u kotów wydaje się powodować jedynie łagodne objawy, które samoistnie ustępują, a wszystkie koty dochodzą do pełni zdrowia. Nie ma potrzeby stosowania specjalistycznego leczenia – wystarczy podstawowa opieka wspomagająca, łagodząca ewentualne objawy choroby. Terapia przeciwwirusowa nie jest zalecana.
Gdyby jednak konieczne było leczenie, jedną z możliwych opcji mogłyby być produkty przeciwwirusowe, takie jak interferon (zarówno w wersji kociej, jak i ludzkiej).
W przypadkach z Wielkiej Brytanii, gdzie COVID-19 u kotów był powiązany z zapaleniem mięśnia sercowego (myocarditis), zwierzęta poprawiały się po odpoczynku w klatce, tlenoterapii i krótkotrwałym stosowaniu diuretyków. Niektóre koty wymagały także terapii przeciwarytmicznej z użyciem sotalolu oraz suplementacji olejem rybnym. Po kilku dniach intensywnej opieki były wypisywane do domu z dalszym leczeniem doustnym.
Rokowania dla kotów z COVID-19
Dotychczasowe obserwacje wskazują, że rokowania dla kotów zakażonych COVID-19 są bardzo dobre – wszystkie dotknięte chorobą zwierzęta wracają do pełni zdrowia.
Uwaga: Wiedza na temat COVID-19 nadal się rozwija. Jeśli pojawią się nowe, istotne informacje, treść tej strony zostanie zaktualizowana.
