Nov 28, 2024 
Kaliciwirus kotów (FCV) to powszechny wirus atakujący koty domowe. Powoduje infekcje górnych dróg oddechowych, często mylone z wirusowym zapaleniem nosa i tchawicy kotów (FVR). Oba wirusy są głównymi czynnikami tzw. „kociej grypy”, czyli zespołu objawów obejmujących zapalenie dróg oddechowych i spojówek, kichanie, wyciek z oczu i nosa, gorączkę, osowiałość oraz brak apetytu.
Wiele kotów po przechorowaniu FCV staje się nosicielami wirusa. Choć szczepienia skutecznie chronią koty domowe przed ciężkim przebiegiem choroby, w populacjach kotów wolno żyjących kaliciwirus wciąż stanowi poważny problem. Istnieje wiele szczepów wirusa o różnej zjadliwości i sile działania.
Transmisja kaliciwirusa u kotów
Kaliciwirus wydzielany jest przez zarażone koty głównie w wydzielinach z nosa, oczu i jamy ustnej, ale może być obecny również we krwi, moczu i kale. Do zakażenia dochodzi przez:
Bezpośredni kontakt z chorym kotem (drogą kropelkową – na odległość nawet do 1,5 m), kontakt z zakażonymi przedmiotami (miski, kuwety, pościel, zabawki, ręce opiekuna).
Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa, należy zachować szczególną higienę i dezynfekować otoczenie kota.
Objawy kaliciwirusa
Ostra postać kaliciwirusa może być następstwem ze strony górnych dróg oddechowych, w tym katar i łzawienie oczu.
Feline Calicivirus różni się u poszczególnych kotów – od bezobjawowych nosicieli do różnych stopni infekcji górnych dróg oddechowych, od łagodnych po ciężkie. Rzadko choroba może mieć przebieg śmiertelny.
Ostra postać kaliciwirusa zwykle powoduje typowe objawy ze strony górnych dróg oddechowych, w tym wyciek z nosa i kichanie, a także zapalenie spojówek i wydzielinę z oczu. U wielu kotów rozwijają się charakterystyczne owrzodzenia na języku, dziąsłach, podniebieniu twardym i wargach. Często występuje również gorączka, otępienie i brak apetytu.
W niektórych przypadkach może dojść do zajęcia płuc, co objawia się kaszlem i trudnościami w oddychaniu. Może także pojawić się przejściowa kulawizna, szczególnie przy przewlekłym przebiegu choroby. Bardziej zjadliwe szczepy FCV mogą wywoływać dodatkowe objawy, takie jak żółtaczka, obrzęki głowy i kończyn oraz owrzodzenia w innych miejscach ciała.
Niektóre koty rozwijają długoterminowe postacie choroby, które mogą prowadzić do przewlekłego zapalenia dziąseł i obecności polipów w nosogardzieli, a także do utrzymującego się wydzielania wirusa. Około 80% kotów, które wyzdrowieją z FCV, staje się przewlekłymi nosicielami wirusa.
Leczenie kaliciwirusa
Teoretycznie można zastosować środki przeciwwirusowe, takie jak interferon lub immunoglobulina, jednak w praktyce są one rzadko stosowane.
Zamiast tego leczenie polega głównie na terapii objawowej, mającej na celu utrzymanie komfortu kota i wsparcie jego organizmu w walce z infekcją.
- Stosowane środki obejmują antybiotyki w przypadku wtórnych zakażeń bakteryjnych, krople do nosa zawierające fenylefrynę (działające obkurczająco na błonę śluzową nosa), podawanie płynów (doustnie lub dożylnie) w celu nawodnienia oraz wsparcie żywieniowe.
- Zarażone koty często tracą węch, co prowadzi do braku apetytu. Dlatego pomocne jest podawanie im wyjątkowo smakowitej karmy o intensywnym zapachu. Można ją lekko podgrzać w kuchence mikrofalowej, co zwiększy jej atrakcyjność.
- Ważne jest także regularne usuwanie wydzieliny z oczu i nosa – kilka razy dziennie, za pomocą wacika zwilżonego ciepłą wodą. Można do niej dodać odrobinę soli (1 łyżeczka na 0,5 litra wody), by delikatnie oczyścić śluzówki.
Większość kotów powraca do zdrowia po ostrej fazie choroby w ciągu 7–10 dni, choć niektóre mogą wymagać dłuższej rekonwalescencji.
Szczepionka przeciwko kaliciwirusowi
Najlepszy sposób na zastosowanie tej choroby jest szczepionką przeciwko kaliciwirusowi kotów.
Skuteczne szczepienie przeciwko FCV jest dostępne – stanowi część rutynowej szczepionki skojarzonej FVRCP, która podawana jest kociętom. Starsze koty otrzymują dawki przypominające w odstępach czasowych, dostosowanych do ich stylu życia. Szczepionka FVRCP jest podstawową szczepionką, zalecaną wszystkim kociętom i kotom domowym.
Dorosłe koty niewychodzące mogą być chronione przez okres do trzech lat. Koty wychodzące, mające kontakt z innymi zwierzętami, odwiedzające hotele dla kotów lub biorące udział w wystawach, mogą wymagać częstszych szczepień – w niektórych przypadkach co roku. Harmonogram szczepień powinien być ustalany indywidualnie, w oparciu o ocenę ryzyka dla danego kota.
Zgodnie z aktualnymi wytycznymi Amerykańskiego Stowarzyszenia Praktyków Medycyny Kotów (AAFP), szczepienie należy rozpocząć w 9. tygodniu życia, powtórzyć w 12. tygodniu, a następnie podać kolejną dawkę około 16. tygodnia. Po roku należy podać dawkę przypominającą, a kolejne przypomnienia co trzy lata.
Zalecenia te odnoszą się do „przeciętnego” kota. W każdym przypadku warto omówić indywidualny harmonogram szczepień z lekarzem weterynarii.
Czy kaliciwirus może zostać przeniesiony z kotów na ludzi?
Przewlekła forma kaliciwirusa jest dość powszechna – kot, który wyzdrowiał z ostrej fazy choroby, może przez całe życie pozostawać jej nosicielem. W takich przypadkach wirus okresowo się uaktywnia (np. w sytuacjach stresowych), a kot ponownie zaczyna wydalać go do środowiska.
Kaliciwirus kotów nie jest przenoszony na ludzi, jednak należy pamiętać o podstawowych zasadach higieny. Jeśli Twój kot jest chory – kicha, ma wydzielinę z nosa lub oczu – unikaj bezpośredniego kontaktu z jego wydzielinami, nie pozwalaj mu ocierać się o Twoją twarz ani kichać w Twoim kierunku. Choć wirus nie stanowi zagrożenia dla człowieka, przy obniżonej odporności można być podatnym na inne drobnoustroje towarzyszące infekcji
Podsumowanie
Poza wirusowym zapaleniem nosa i tchawicy kotów (FVR), kaliciwirus kotów (FCV) jest jednym z głównych wirusów wywołujących infekcje dróg oddechowych u kotów. Oba wirusy – FVR i FCV – należą do zespołu chorobowego znanego jako „kocia grypa”.
Zakażeniom tym można skutecznie zapobiegać poprzez regularne szczepienia. Program szczepień powinien być dostosowany do indywidualnego trybu życia kota oraz ryzyka narażenia na kontakt z innymi zwierzętami.
